Rodzaje planów filmowych

Dziś o podstawowych rodzajach kadrów filmowych – jest ich kilka, a każdy z nich pełni inną funkcję w opowiadaniu historii. Na koniec podzielę się prostym trikiem montażowym, który ułatwi Wam łączenie ujęć.

1. Totalny - Pokazuje całą topografię miejsca akcji. Bohaterowie, jeśli się pojawiają, nie są tu najważniejsi – chodzi o zbudowanie przestrzeni, wprowadzenie widza w plener lub dekorację.

2. Ogólny - Obraz miejsca akcji w całości, z widocznymi, ale niezdominowanymi postaciami. Ten plan służy opisowi lokacji – łatwo dostrzec, gdzie toczy się akcja.

3. Pełny - bohater prezentowany jest w pełnej wysokości. Używamy go, gdy chcemy pokazać wygląd postaci lub zawiązać główny wątek akcji – dostarcza więcej informacji niż plan ogólny.

4. Amerykański - Kadr od kolan do głowy bohatera. Skupia się na postaci i jej zachowaniach – idealny do scen dialogowych, gdy chcemy podkreślić gesty i postawę.

5. Średni - Bohater ukazany jest od pasa w górę, tło pełni rolę drugoplanową. Pozwala widzowi bliżej poznać postać i odczytać jej emocje.

6. Bliski, czasami w nomenklaturze filmowej zwany półzbliżeniem – Kadr od popiersia w górę – klasyczne do portretowania bohaterów.

7. Zbliżenie - Skupia uwagę na twarzy postaci, istotnym rekwizycie lub detalu akcji. W przypadku twarzy możemy wyłapać najmniejsze niuanse emocji.

8. Detalu - Maksymalne przybliżenie jednego elementu – oka, dłoni, przedmiotu. Wypełnia cały kadr, wymusza skupienie widza na konkretnym szczególe.

Bonus: Ujęcie makro – jeszcze większe przybliżenie niż detal, czasem wykorzystywane do efektów artystycznych.

Zwykle scenę otwieramy szerszym planem (totalny lub ogólny), by pokazać miejsce akcji. Następnie „zbliżamy się” do bohaterów. Dzięki temu widz stopniowo poznaje kolejne informacje i emocje postaci. Oczywiście można zaczynać od detalu – jeśli ma to uzasadnienie dramaturgiczne, takie otwarcie może być bardzo efektowne.

Aby cięcia między ujęciami były płynne i przyjemne dla oka, zadbaj o to, by dwa sąsiadujące, kolejne po sobie kadry różniły się przynajmniej o dwa stopnie wielkości: Przykład: z totalnego przejście do pełnego, albo na przykład ze zbliżenia do amerykańskiego.

Dzięki wyraźnej różnicy unikniesz wrażenia “kolażu” podobnych planów (tzw. „plan w plan”), które mogą rozpraszać widza. Oczywiście w dialogach dopuszczalne jest cięcie plan w plan – wtedy kluczowe staje się precyzyjne kadrowanie postaci.

Jeśli macie pytania lub chcecie dowiedzieć się więcej o montażu i kompozycji kadru, dajcie znać w komentarzach.